Gå direkt till textinnehållet Gå direkt till navigationen
Webbplatsen kan inte läsas in korrekt

Se till att du använder en rekommenderad webbläsare. Är så redan fallet, försök besöka oss igen om en stund.

Rekommenderade webbläsare

سیستمی خانەنشینی لەسوید

سیستەمی خانەنشینی سویدی لە سێ بەش پێکهاتووە: خانەنشینی گشتی لە دەوڵەت، خانەنشینی خدمەت لە خاوەنکارەکەت و پاشەکەوتێکی ئیحتمالی.

مووچەی خانەنشینی گشتی لەسەر بنەمای هەموو داهاتی ئێوەیە لە سوید بە درێژایی ژیاندا. هەموو ساڵێک کە کاردەکەیت و باج دەدەیت، بۆ خانەنشینیە گشتیەکەت سوودی دەبێت. هەروەها پارەیەکی زیادە وەردەگریت و دەجیتە ناو خانەنشینی گشتیت لە چوار ساڵی یەکەمی ژیانی منالەکەتدا، بێ گوێدانە ئەوەی چەنێک مرەخەسی باوکایەتیت هەبووبێت.

تەنانەت ئەگەر لە مرەخەسی دایک و باوکدا بیت، وبە یارمەتی قوتابی بخوێنیت، یان خزمەتگوزاری زۆرەملێ بکەیت (ڕاهێنانی سەرەتایی لە خزمەتی سەربازیدا)، یان قەرەبووی نەخۆشی یان سودی چالاکی هەبێت یان قەرەبووی بێکاری وەربگرێت، ئەوا قەرەبووی خانەنشینی خۆت لە دەوڵەتەوە وەردەگریت.

بۆ زۆرینەیەکی زۆر، مووچەی خانەنشینی زیاتر دەبێت چەنێک زیاتر بەدەست دەهێنیت و کاتێکی درەنگتر بۆ خانەنشینی کردن هەڵبژێریت. ئه وه به هۆی ئه وه یه که پاره ی خانەنشینی بۆ ماوەی چەند ساڵێک کەمتر پێت دەدرێت، به ڵام هه روه ها به هۆی ئه وه ی که تۆ به رده وام ده بێ لە سووددان بە خانەنشینی خۆت. و هەروەها گەشەسەندنی مووچە لە سوید و فوندی پاداشی خانەنشینی کە هەڵتبژاردووە کاریگەری لەسەر مووچەی خانەنشینی ئێوە هەیە.

خانەنشینی گشتی دەولەتی لەلایەن دەزگای خانەنشینی سویدەوە بەڕێوەدەبرێت و دەدرێت. خانەنیشینی گشتی دەوڵەتی لە چەندین بەشی جیاواز پێک دێت – مووچەی خانەنشینی داهات، خانەنشینی پاداش، ویەدەکی خانەنشینیی داهات و خانەنشینی مسۆگەر.

بۆ ئەوانەی لە نێوان ساڵانی 1938-1953دا لەدایک بوون، دەکرێ مووچەی خانەنشینی زێدە بخرێتە ناو خانەنشینیە گشتیەکەتەوە. ئەگەر لە ساڵی 1937 یان پێشتر لە دایک بوویت، خانەنشینیی گشتیت بریتییە لە مووچەی خانەنشینی زێدە و لەوانەیە مووچەی خانەنشینی داهات و خانەنشینی مسۆگەر. موچەی خانەنشینی گشتی تا ئەو کاتەی کە لە ژیاندای دەدرێت.

ئەگەر مووچەی خانەنشینی کەمتان هەبێ، دەرمالەی خانووبەرە و پشتگیری بەساڵاچووان دەتوانن لە مووچەی خانەنشینیی گشتیتان دابنرێن.

ئەگەر خزمێکی نزیک بمرێت، دەتوانیت مووچەی خانەنشینی ڕزگاربوان وەربگریت، ئەمەش پاڵپشتێکی داراییە بۆ لەدەستدانی داهات واتە بۆ تۆ وەک زیندووماو.

چۆن مووچەی خانەنشینی خۆت بەدەست بهێنیت

کاتێک لە سوید کاردەکەیت، ساڵانە لەسەدا 18.5ی مووچەکەت و سوودی تری باج بۆ مووچەی خانەنشینی گشتی دادەنرێن. لەسەدا 16 دانراوە بۆ مووچەی خانەنشینی داهات، کە نرخی مووچەی خانەنشینی بەدوای پێشکەوتنی داهاتدا دێت لە سوید

لەسەدا 2.5 ی مووچەکەت و سوودی تری باج بۆ مووچەی خانەنشینی بێممە دەچێت، لەو شوێنەی کە دەتوانیت پارە هەڵبژێریت بۆ وەبەرهێنانی پارەکە. پێویست ناکات خۆت هەڵبژێریت. ئەگەر تۆ هەڵبژاردنێکت نەکرد، پارەکەت لە بژاردەی هەڵبژاردنی پێش بژاردەی ئەی پی ٧ سفا AP7 Såfa.دادەنرێت.

جگە لە داهاتی کار، هەندێک داهات و دەرماڵەی دیکە هەروەها مافی خانەنشینی دەدەن. پێیان دەوترێت بڕی بنەمای خانەنشینی. دەتوانیت بڕی بنەمای خانەنشینی بۆ چەندین ساڵ لەگەڵ منداڵانی گەنج، پارەی نەخۆش یان قەرەبووی چالاکی و خوێندنی باڵا بەدەست بهێنیت.

بەشە جیاوازەکانی سیستمی خانەنشینی

مووچەی خانەنشینیی داهات

هەموو ساڵێک، لەسەدا 16ی داهاتی خانەنشینی و سوودەکانی تری باج لەسەر بۆ مووچەی خانەنشینیی داهات وەلانراون.

داهاتی خانەنشینی لەوانەیە لە چەندین جۆری داهات پێکبێت. جگە لە مووچە، لەوانەیە داهاتی بنەمای خانەنشینی بریتی بێت لە، بۆ نمونە، داهاتی چالاکی بازرگانی (خۆدامەزراندن)، دەرماڵەی دایک و باوک، سوودی بێکاری و نەخۆشی یان سودی چالاکی.

مووچەی خانەنشینیی بیمە

هەموو ساڵێک، لەسەدا 2.5ی داهاتی خانەنشینی و سوودەکانی تری باجی بۆ مووچەی خانەنشینیی داهات وەلاوەدەنرێن. تۆ هەڵیدەبژێریت کە ئایا دەتەوێت پارەکە لە ڕێگەی هەڵبژاردنی سندوقەوە وەبەرهێنیت یان دەهێلی پارەکە لە بژاردەی دەولەتیی ئەلتەرناتیڤی ئەی پی ٧ سفا AP7 Såfa بمێنێتەوە.

مووچەی خانەنشینیی بیمە

مووچەی خانەنشینیی داهات

مووچەی خانەنشینی داهات وەک تەواوکەری مووچەی خانەنشینی گشتی دەدرێت. قەبارەی مەزەندەکراوی خانەنشینی سویدی لەسەر بنەمای داهات و مووچەی خانەنشینی لە وڵاتێکی تری یەکێتی ئەوروپا و ئێ ئێ ئێس و سویسرا مافت دیاری دەکات بۆ ئەو برە پارەیە کە پێت دەرێت. چەند ساڵ لە داهاتی خانەنشینی کە بەدەستت هێناوە لە سوید هەروەها کاریگەری لەسەر ئەوە هەیە کە مووچەی خانەنشینی چەندی داهات وەردەگریت.

مووچەی خانەنشینیی داهات

خانەنشینی مسۆگەر

ئەگەر لە ماوەی ژیانتدا داهاتت کەمە یان هیچ داهاتێکت نەبووە، لەوانەیە مافی خانەنشینی مسۆگەرت هەبێت. ئەمە پاراستنێکی بنەڕەتیە کە بە شێوەیەکی سەرەکی لەسەر ئەوە دامەزراوە کە مووچەی خانەنشینی داهاتتان چەندە و چەند لە سوید ژیاون، بەڵام هەروەها باری هاوسەرگیریتان.

خانەنشینی مسۆگەر

پاشکۆی خانووبەرە و پشتگیری پیری

ئەگەر مووچەی خانەنشینی کەمت هەیە و لە سوید دەژیت، دەتوانیت داوای پاشکۆی خانووبەرە بکەیت. پاشکۆی خانوو لەسەر بنەمای داهاتی تۆیە، هەر سەرمایەیەک و تێچووی خانووەکەت. دەتوانیت داوای پاشکۆی خانووبەرە بکەیت بەبێ گوێدانە ئەوەی کە ئایا لە خانووی کرێ، یان سەرقوفلی،یان خانووی خۆت، یان خانووی بەساڵاچووان یان خانووی تردا دەژی.

پشتگیری بەساڵاچووان گەرەنتی ئەوە دەکەن کە ئێوە کە مووچەی خانەنشینیتان کەمە یان مووچەی خانەنشینیتان نییە و لە سوید دەژین هیچ نەبێ ستانداردێکی گونجاوی ژیان وەربگرن ئەگەر سودەکانی تری خانەنشینی بەس نەبێت. پێویستە یەکەم جار سوودەکانی تری خانەنشینی دەربهێنیت کە بۆی مافت پێدراوە پێش ئەوەی بڕیار بدەین کە ئایا تۆ مافی پشتگیری بەساڵاچووانت هەیە یان نا.

پاشکۆی خانووبەرە و پشتگیری پیری

ئەگەر لە سویدەوە بگوازیتەوە

ئەگەر لەکارکردن بوەستیت لەولاتێکی تر دەست بەکاربکەیت یان لەسویدەوە بڕۆیت، هێشتا ئەو موچەیەی لێرە بەدەستت هێناوە لەشێوەی مووچەی خانەنشینیی داهات و مووچەی خانەنشینی تەواوکراو و خانەنشینی بیمە وەدەگری، بەلام بۆ خانەنشینی مسۆگەر، مووچەی خانەنشینی داهاتی زێدە، پاشکۆی خانووبەرە، پشتگیری بەسالاچوان رێسای دیکە بەکار دێت.

لەوانەیە مووچەی خانەنشینیتان لە وڵاتێکی ترەوە کاریگەری لەسەر مووچەی خانەنشینی سویدیتان هەبێت

هەر خانەنشینێک کە بەدەستت هێناوە لە وڵاتێکدا جگە لە سوید کاریگەری نابێت لەسەر مووچەی خانەنشینی داهاتت، مووچەی خانەنشینیی بیمە و خانەنشینی تەواوکاری. ئەوە

لەوانەیە کاربکاتە سەر گرەنتی خانەنشینی، مووچەی خانەنشینی داهات، پاشکۆی خانووبەرە و پشتگیری بەساڵاچووان. پەیوەندی بکە بە خزمەتگوزاری مئشتەریەکان بۆ زانینی ئەوەی چیت بەسەر دێت.

مووچەی خانەنشینی زیندووماوان - یارمەتی دارایی لە حالەتی مردندا

ئەگەر خزمێکی نزیک بمرێت، تۆ وەک زیندوماوێک دەتوانیت مووچەی خانەنشینی زیندوماوان وەربگریت. ئەمە پشتگیرییەکی داراییە کە بەشێکە لە مووچەی خانەنشینی گشتی. لەوانەیە ئەگەر هاوسەرەکەت یان لە هەندێک حاڵەتدا، هاوژینێک دەمرێت، یان ئەگەر منداڵێک یان هەردوو دایک و باوکێک لە دەست بدەیت، مافی خانەنشینی زیندووماوت هەبێت. ئەم یارمەتیە بۆ ئەوەیە بەشێک لەو یارمەتی گوزەرانەیە کە ئەو کۆچکردووە کردویەتی.

پاڵپشتی دارایی کاتێک خزمێک دەمرێت

خانەنشینی پیشەیی لە خاوەنکارەکەتەوە

زۆربەی خەڵک هەروەها مووچەی خانەنشینی پیشەیی لە خاوەنکارەکانیان وەردەگرن. ئەگەر چەند خاوەنکارێکی جیاوازت هەبوو، دەکرێ خانەنشینی پیشەیی لە کۆمپانیا جیاوازەکانی خانەنشینی پیشەیی هەتبێ.

خانەنشینی پیشەیی

پاشەکەوتکردنی خۆ بۆ خانەنشینی

هەروەها دەتوانیت بە تایبەتی پاشەکەوت بکەیت بۆ خانەنشین بوونت لە بانکێک یان لە ڕێگەی کۆمپانیاکانی بیمەوە ئەگەر دەتەوێت. نموونەکانی پاشەکەوتی خانەنشینی درێژ خایەن بریتییە لە لابردنی پارە لە حسابی پاشەکەوتکردنی وەبەرهێنان (ISK) یان پاشەکەوتکردنی پارە لە بیمەی سەرمایە. ڕێگەیەکی تر بۆ پاشەکەوت کردن بۆ داهاتوو ئەوەیە کە قەرزی خانووبەرە بپارێزرێت.

Det svenska pensionssystemet består av tre delar: allmän pension från staten, tjänstepension från din arbetsgivare och ett eventuellt eget sparande.

Den allmänna pensionen grundas på alla dina inkomster i Sverige genom livet. Varje år som du arbetar och betalar skatt tjänar du in till din allmänna pension. Du får även extra pengar insatta till din allmänna pension genom ditt barns fyra första levnadsår, oavsett eller hur länge du har varit föräldraledig.

Även om du är föräldraledig, studerar med studiemedel, gör plikttjänst (grundutbildningen inom värnplikt), har sjuk- eller aktivitetsersättning eller får arbetslöshetsersättning får du kompensation till din pension från staten.

För de allra flesta blir pensionen högre ju mer du tjänar och ju senare du väljer att gå i pension. Det är för att pensionen betalas ut under färre år, men även för att du fortsätter tjäna in till din pension. Löneutvecklingen i Sverige och de premiepensionsfonder du valt påverkar också din pension.

Din allmänna pension som kommer från staten administreras och betalas ut av Pensionsmyndigheten. Den allmänna pensionen består av flera olika delar – inkomstpension, premiepension, inkomstpensionstillägg och garantipension.

För dig som är född mellan 1938-1953 kan tilläggspension också ingå i din allmänna pension. Är du född 1937 eller tidigare består din allmänna pension av tilläggspension och eventuellt inkomstpensionstillägg och garantipension. Den allmänna pensionen betalas ut så länge man lever.

Om du har låg pension kan bostadstillägg och äldreförsörjningsstöd också ingå i din allmänna pension.

Om en nära anhörig dör kan du få efterlevandepension som är ett ekonomiskt stöd för det inkomstbortfall det innebär för dig som efterlevande.

Så tjänar du in till din pension

När du arbetar i Sverige avsätts 18,5 procent av din lön och andra skattepliktiga ersättningar till den allmänna pensionen varje år. 16 procent sätts av till inkomstpensionen, där värdet på pensionen följer med inkomstutvecklingen i Sverige.

Resterande 2,5 procent av din lön och andra skattepliktiga ersättningar går till premiepensionen, där du själv får välja fonder att placera pengarna i. Du behöver inte välja själv. Om du inte gör något val placeras dina pengar i det statliga förvalsalternativet AP7 Såfa.

Utöver arbetsinkomster ger även vissa andra inkomster och ersättningar rätt till pensionsrätt. De kallas pensionsgrundande belopp. Pensionsgrundande belopp kan du få för år med små barn, sjukersättning eller aktivitetsersättning och högre studier.

Pensionssystemets olika delar

Inkomstpension

Varje år avsätts 16 procent av din pensionsgrundande inkomst och andra skattepliktiga ersättningar till inkomstpensionen.

Den pensionsgrundande inkomsten kan bestå av flera typer av inkomster. Förutom lön kan pensionsgrundande inkomst bestå av till exempel inkomst av näringsverksamhet (egenföretagare), föräldrapenning, arbetslöshetsersättning och sjuk- eller aktivitetsersättning.

Premiepension

Varje år avsätts 2,5 procent av din pensionsgrundande inkomst och andra skattepliktiga ersättningar till premiepensionen. Du väljer själv om du vill placera pengarna genom fondval eller om du låter pengarna ligga kvar i det statliga förvalsalternativet AP7 Såfa. Premiepension

Inkomstpensionstillägg

Inkomstpensionstillägget betalas ut som ett tillägg till allmän pension. Storleken på din beräknade svenska inkomstgrundade pension och inkomstgrundad pension från annat EU/EES-land och Schweiz avgör vilket belopp du har rätt till. Hur många år med pensionsgrundande inkomst du har tjänat in i Sverige påverkar också hur stort inkomstpensionstillägg du får. Inkomstpensionstillägg

Garantipension

Har du haft låg eller ingen inkomst under livet kan du ha rätt att få garantipension. Det är ett grundskydd som baseras främst på hur stor din inkomstpension är och hur länge du bott i Sverige, men även ditt civilstånd. Garantipension

Bostadstillägg och äldreförsörjningsstöd

Du som har låg pension och bor i Sverige kan ansöka om bostadstillägg. Bostadstillägget baseras på dina inkomster, eventuella tillgångar och din bostadskostnad. Du kan ansöka om bostadstillägget oavsett om du bor i hyrd bostad, bostadsrätt, eget hus, äldreboende eller annat boende.

Äldreförsörjningsstödet garanterar att du som har låg pension eller ingen pension och bor i Sverige ändå får en skälig levnadsnivå om de andra pensionsförmånerna inte räcker till. Du måste först ta ut de andra pensionsförmånerna som du har rätt till innan vi kan ta beslut om du har rätt till äldreförsörjningsstöd. Bostadstillägg och äldreförsörjningsstöd

Om du flyttar från Sverige

Om du slutar arbeta, börjar arbeta i något annat land eller flyttar från Sverige har du kvar den pension du tjänat in här i form av inkomstpension, tilläggspension och premiepension, men för garantipension, inkomstpensionstillägg, bostadstillägg och äldreförsörjningsstöd gäller andra bestämmelser.

Din pension från annat land kan påverka din svenska pension

Eventuell pension som du har tjänat in i ett annat land än Sverige påverkar inte din inkomstpension, premiepension och tilläggspension. Det

kan påverka din garantipension, inkomstpensionstillägg, bostadstillägg och äldreförsörjningsstöd. Kontakta kundservice för att ta reda på vad som gäller för dig.

Efterlevandepension – ekonomiskt stöd vid dödsfall

Om en nära anhörig dör kan du som efterlevande få efterlevandepension. Det är ett ekonomiskt stöd som ingår i den allmänna pensionen. Efterlevandepension kan du ha rätt till om din make/maka eller i vissa fall sambo dör, eller om du som barn mister en eller båda föräldrarna. Stödet är till för att täcka en del av den försörjning som den avlidne bidrog med. Ekonomiskt stöd när anhörig dör

Tjänstepension från din arbetsgivare

De flesta får också tjänstepension från sin arbetsgivare. Har du haft flera olika arbetsgivare kan du ha tjänstepension från olika tjänstepensionsbolag. Tjänstepension

Eget sparande till pension

Du kan också spara privat till din pension i bank eller via försäkringsbolag om du vill. Exempel på långsiktigt pensionssparande är att sätta undan pengar i ett investeringssparkonto (ISK) eller spara pengar i en kapitalförsäkring. Ett annat sätt att spara till framtiden är att amortera på bolån.

Uppdaterad